Antoni van Leeuwenhoek Jaar

Onvoorstelbaar. Hoe Antoni van Leeuwenhoek de microwereld ontdekte.

Met een bijzonder kleine microscoop legde hij een compleet nieuwe wereld bloot, een wereld die nog nooit iemand had gezien. Vanaf 18 april 2023 opent Rijksmuseum Boerhaave opnieuw deze wereld, die Antoni van Leeuwenhoek 350 jaar geleden ontdekte. De verbluffende microwereld wordt zichtbaar in de tijdelijke tentoonstelling Onvoorstelbaar. Hoe Antoni van Leeuwenhoek de microwereld ontdekte.

Plezier en wetenschap, zelden worden deze aan elkaar gekoppeld. Terwijl het juist wonderbaarlijk en vooral heel leuk is wat er onder een microscoop te zien en ontdekken valt. En: nieuwe waarnemingen worden ook nu nog steeds gedaan. We zijn nog lang niet uitgekeken op de microwereld die maar liefst 350 jaar geleden ‘voor ons’ geopend werd.

Antoni wie?

Antoni van Leeuwenhoek was een Nederlandse lakenhandelaar, die vooral bekend werd door zijn zelfgemaakte microscoop. Hij zag dingen die nooit eerder waren gezien en ontdekte een compleet nieuwe wereld. Het is misschien een wat ongebruikelijke combinatie: een handelaar en een microbioloog, maar Antoni gebruikte vergrotende lenzen voor het controleren van stoffen. Hij ging zelf aan de slag met metalen plaatjes en druppeltjes glas en zo maakte hij uiteindelijk het kleine apparaatje. Een microscoop die zo goed bleek te zijn, dat ie als eerste de microwereld blootlegde.

Van Leeuwenhoek maakte honderden microscopen en toch zijn er wereldwijd maar weinig bewaard gebleven. Dat maakt het juist zo bijzonder dat Rijksmuseum Boerhaave er maar liefst vijf in de collectie heeft. De microscoop van Van Leeuwenhoek is zelfs zo bijzonder, dat deze verkozen is tot Pronkstuk van Nederland en de Nachtwacht van Rembrandt achter zich liet.

Bekijk het maar

In de tentoonstelling Onvoorstelbaar brengen we de bezoeker zo dicht mogelijk bij Antoni van Leeuwenhoek. Als het ware kijk je over zijn zeventiende-eeuwse schouder mee. Wat zag hij? En waarom was dat zo bijzonder? De bezoeker ervaart de verwondering en het plezier van de eerste kijkjes in de microwereld.

We tonen de mooie en unieke collectie waar Van Leeuwenhoek en zijn tijdgenoten mee werkten en waarmee de microwereld letterlijk zichtbaar wordt: de microscopen, tekeningen en brieven. Maar ook de ontwikkelingen binnen de microscopie en de technieken die gebruikt worden komen aan bod. Want hoe bekijk je eigenlijk iets onder de microscoop? Hoe leg je dat wat je ziet vast? En hoe ver kunnen we nu inmiddels inzoomen?

Nieuwsgierig geworden? Na een bezoek aan Onvoorstelbaar hoef je niet meer bang te zijn voor de ogenschijnlijk enge microwereld. Ontdek waarom Van Leeuwenhoek zoveel plezier in zijn werk had en kom meer te weten over microscopie. Hoe begrijp je een wereld die je nog nooit hebt gezien? Kijk, zie en geniet!

Onvoorstelbaar 18 april 2023  - 7 januari 2024 Rijksmuseum Boerhaave, Leiden
www.rijksmuseumboerhaave.nl