LUMC werkt aan nieuwe inzichten in biomarkers voor spieraandoening FSHD
Onderzoekers van het LUMC hebben met geavanceerde RNA-analyse unieke biomarkers gevonden voor de erfelijke spierziekte FSHD. Met behulp van long-read RNA-sequencing technieken konden zij nieuwe varianten van boodschapper-RNA identificeren die specifiek tot expressie komen in spieren van FSHD-patiënten, maar niet in gezonde spiercellen. Deze biomarkers geven nieuwe inzichten in de rol van het eiwit DUX4 bij het ziekteproces en kunnen bijdragen aan betere diagnostiek, het monitoren van het ziekteverloop en de ontwikkeling van effectievere therapieën.
Wat is FSHD?
Facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD) is een zeldzame, erfelijke spierziekte die wereldwijd zo’n 500.000 mensen treft. De aandoening kenmerkt zich door progressieve spierzwakte, vaak beginnend in de gezichtsspieren en later uitbreidend naar de schouders en bovenarmen. Het ziekteverloop varieert sterk: sommige patiënten ervaren slechts milde klachten, terwijl anderen uiteindelijk afhankelijk worden van een rolstoel. In Nederland zijn er naar schatting zo’n 2.000 patiënten.
De rol van DUX4 bij FSHD
FSHD ontstaat door een genetische verandering die leidt tot de abnormale activiteit van het eiwit DUX4 in spiercellen. Normaal gesproken is DUX4 alleen actief tijdens de vroege embryonale ontwikkeling, waar het tijdelijk genen aanzet die belangrijk zijn voor groei en ontwikkeling. Bij FSHD-patiënten blijft DUX4 echter ongewenst actief in spierweefsel, wat schade veroorzaakt aan de spieren en ontstekingen en spierzwakte tot gevolg heeft.
Van ontdekking tot toepassing
-
Bij het onderzoek naar FSHD-biomarkers gebruikten de wetenschappers in het LUMC een geavanceerde techniek: long-read RNA-sequencing. In tegenstelling tot traditionele methoden, die alleen korte stukjes RNA analyseren, maakt deze techniek het mogelijk om hele RNA-moleculen in kaart te brengen. Zo konden de onderzoekers nauwkeurig vaststellen welke RNA-varianten worden aangemaakt in spierweefsel van FSHD-patiënten, waardoor ze een beter beeld kregen van de rol van DUX4 bij deze ziekte.
-
Dankzij de toepassing van long-read RNA-sequencing hebben de onderzoekers in het LUMC unieke RNA-varianten (isovormen) gevonden die specifiek aanwezig zijn in het spierweefsel van FSHD-patiënten. Deze biomarkers bieden een waardevol hulpmiddel voor het in kaart brengen van het ziekteverloop en het beoordelen van behandelingen. Het inzicht dat deze biomarkers geven, kan artsen helpen om de ernst en de voortgang van de ziekte beter te begrijpen en toekomstige therapieën gerichter te ontwikkelen.
-
De ontdekking van deze biomarkers opent nieuwe mogelijkheden voor de diagnose en behandeling van FSHD. Zo zouden artsen met behulp van deze biomarkers in de toekomst beter kunnen vaststellen hoe de ziekte zich ontwikkelt en of therapieën effect hebben. Verder onderzoek zal uitwijzen of deze biomarkers ook gebruikt kunnen worden voor minder ingrijpende diagnostiek via bloedonderzoek, waardoor patiënten minder belast worden en behandelingen gerichter kunnen worden ingezet.
